Enginn launamaður verður ríkur af lántöku

Heimsýn bloggið tók saman skemmtilegan samanburð á húsnæðislánum milli Íslands og Danmerkur. Í stuttu máli þá eru raunvextir lítið lægri (jafnvel hærri) í Danmörku. Þarna var reyndar ekki tekinn inn annar kostnaður sem oft leggst á fyrir utan vaxtatöflur.

Eitt sinn keypti frændi minn hús í Danmörku og þetta er langt frá því að vera eitthvað einfalt dæmi. Vextir voru kannski lægri en alls ekki af allri upphæðinni. Þeir nefnilega hækkuðu eftir því sem veðsett var meira. Samanburður er ekkert einfaldur enda aldrei heyrt að þeir sem kaupa eignir á norðurlöndum telji sig eitthvað betur setta en með eignir á Íslandi.

Húsnæðismarkaður á norðurlöndum hefur einnig verið óstöðugri svo að eignamyndun þarf ekkert að vera meiri þrátt fyrir lán séu ekki verðtryggð.

Þetta leiðir líka hugann að launum á Íslandi. Það tala allir um að eignir séu orðnar svo háar í verði en enginn minnist á hvort að launin séu ekki einfaldlega orðin of há. Var að tala við bróður minn sem býr í Noregi, og búið þar í 30 ár, um laun. Þegar ég sagði honum mín laun þá hváði hann - laun eru orðin alltof há á Íslandi.

Ríkisstarfsmenn eiga margir eftir að semja. Ef þeir ætla að fá meira en á almennum markaði þá erum við að tala um verðbólgu. Það þarf nefnilega að fara skera á þessar sífelldu launahækkanir. Draga aðeins saman seglin, lækka verðbólgu og sætta sig við að launamaðurinn getur ekki fengið allt.

Ferðaþjónustan þarf að hætta þessu væli og fara í innri endurskoðun. Vindmyllubarónar á að henda út í hafsauga (enda martröð fólks sem vill lága verðbólgu). Ríkið þarf að átta sig á því að það á ekki að vera stærsti vinnuveitandi landsins.

Margt fleira má týna til en sífelld lántaka gerir alla fátæka.

Er kvóti á flótta menn og takmarkinir á hækkun launa ríkisstarfsmanna leiðin til að lækka verðbólgu?

Þessir tveir þættir, flóttamenn og hækkun launa ríkisstarfsmanna, hafa undir óendanlega upp á sig í ríkisfjármálum. Með því að setja kvóta á bæði þá er haldið aftur að ríkisútlátum enda sífellt verið að kalla eftir því.

Það má alveg færa rök fyrir því að náð var ákveðnum tökum á verðbólgu á 9 áratug síðustu aldar með kvótakerfinu. Þá voru settar takmörk á veiðar og ríkið hætti að styrkja útgerðir. Síðan þegar þorskkvótinn var helmingi minni en núna þá borgaði ríkið ekki beint til útgerða. Þá endanlega hjálpuðu lífskjarasamningar til að ná verðbólgunni stöðugri og lágri.

Hins vegar koma alltaf einhverjir jólasveinar, eins og "útrásavíkingarnir", og eyðileggja allt saman. Allar hugmyndir um vindmyllur, fyrir utan hugmyndir Landsvirkjunnar, eru til þess fallnar að auka verðbólgu upp úr öllu valdi. Meira segja hugmyndin um að sleppa eldsneytisbílum er til þess fallinn að hækka verðbólgu.

Verðbólga er ekkert annað en ofurþrýstingur á skömmum tíma í stað þess að taka flugið mjúklega þá fær óða fólkið að ráða för.

Engin spurning að það þarf að skera niður ríkisútgjöld og halda aftur af þeim með kvóta.

Er stjórnsýsla lýðræðis til sýnis

Umboðslaus forseti Úkraínu fær 82 þjóðir til að skrifa upp á hugmyndir um frið í stríðinu án þess að mótaðilinn fái neitt fram að færa. Ekki bætir úr skák að settar eru afarkröfur sem eru svo óraunsæjar að engin leið er að fá hinn aðilann að samningsborðinu. Minnir um margt hvernig verkalýðsforustan setur fram einhliða kröfur og þá er allt karpið eftir.

Skiptir sem sagt lýðræðislegar kosningar engu máli? Tímabil þessa forseta er lokið og þó séu herlög þá getur landið alveg staðið fyrir kosningum þar sem mestu átökin eiga sér stað á vígalínunni en ekki um allt landið. Hann gæti því alveg sótt sér áframhaldandi umboð. Þessum 82 ríkjum finnst það ekki skipta neinu máli frekar en auðvitað umboðslausa forsetanum.

Virðing Bjarkeyjar fyrir stjórnsýslu er álíka mikil. Það má bara hafa þetta eftir hentugleika og draga lappirnar eins lengi og hægt er.

Eigum við að tala um hvernig ESB bugar aðildalönd til hlýðni. Eigum við að tala um hvernig Demókratar í USA eru að nota dómskerfið til að sverta mótframbjóðenda í forsetakosningum. Eigum við að tala um hvernig USA þrýstir á lönd að fara eftir sínum geðþótta. Eigum við að tala um hvernig mannorð er tekið af fólki ef það leyfir sér að tala um ákveðna hluti. Eigum við að tala um stjórnsýslu sem er þverbrotin í nafni ákveðins málstaðs.

Hvar er þetta svokallaða lýðræði sem alltaf er talað um?

 

Umdeilanlegur árangur friðarfundar

Hver eru efnahagsleg áhrif vindmylluorkuvera?

Þessari spurningu er lítið svarað því sífellt er bent á orkuna en ekki hin almennu áhrif á efnahagslífið. Rúv fjallar í dag um vindmylluorkuver og segir réttilega að mörgum spurningum sé ósvarað. Annað sem lítið er talað um hversu lélegt viðskiptamódel vindmylluorkugarðar eru. Þeir eiga að hafa 25 ára líftíma og alveg óljóst hvað tekur við eftir það. Talað er um að reisa rafeildsneytisverksmiðjur en hver á þá að skaffa þeim orku eftir 25 ár?

Tökum nokkur ósvöruð dæmi (ekki í úr grein Rúv):

• Hver á að borga eflingu tengivirkja til að standa undir aukningu í framleiðslu?
• Er jarðvegur endurnýtanlegur?
• Hver á að borga niðurrif?
• Hvað tekur við ef ekki er hægt að framlengja lífi vindmylluorkuversins? Hver á þá að skaffa orku til afhendingar fyrir t.d. verksmiðjur?
• Ef banna á eldsneytisbíla - hvernig á þá að flytja vörur í verslanir, flytja ferðamenn eða sinna hjálparstarfi ef engin aukaorka hefur komið til?
• Hvers vegna er umræðan ekki um eflingu tenginga frá orkuverum áður en þau eru reist?
• Hvers vegna hefur engin skýrsla komið fram opinberlega um þær vindmyllur sem þegar hafa verið reistar (minnumst þess hvernig gekk að fella þær í Þykkvabæ)?
• Af hverju er ekki gengið út frá reynslu af t.d. einu orkuveri áður en hugað er að fleiri kostum?
• Hvers vegna má ekki virkja meira af vatnsöflum?
• Ef náttúran á að njóta vafans eru vatsvirkjanir þá ekki minna mengandi?
• Hver borgar ef dæmið stendur ekki undir sér vegna bilanna, vindmyllur falla eða eru ekki nógu skilvirkar?
• Við samning á sölu orku með vindmyllur en þær ná ekki að sinna t.d. vegna logns eða of mikils vinds, hver á þá að líða skort ef sú staða kemur upp?

Ég er viss um að það séu fleiri spuringar en sem viðskiptamódel þá er þetta galin leið nema eitthvað sé ljóst hvað gerist eftir 25 ár. Hingað til hefur ekkert verið minnst á slíkt né hvað gerist ef framleiðsluna skortir. Bara ætt áfram eins og þetta sé hið besta fyrir umhverfið (sem það er alls ekki) og skili einungis ábata.

Ábata fyrir hvern?

Barist fyrir frelsinu

Í blogginu í dag eru tvö blogg sem fjalla um baráttuna fyrir frelsi. Annað fjallar um áfengi en hitt um stríðið í Úkraínu.

Björn Bjarnason fjallar um áfengissölu og á netinu og hvenig sú barátta fyrir frelsi til að kaupa vöruna þegar neytandann langar en ekki með boðum og bönnum ríkisins. Fínt grein hjá honum og lítið við það að bæta. Þversögn Björns er samt áberandi því oft í sínum pistlum þá vill hann höft eða aftra að frelsinu. Hann endar á orðum um að hvert skref til frelsis leiði til betri niðurstöðu. Hann vill til að mynda frelsa Úkraínu því Rússar eigi að vera svo vondir.

Hitt bloggið er frá Arnari Sverrissyni hvernig frelsi Úkraínu feli einmitt í sér að viðhalda frelsi spillangar á vesturlöndum. Það hafi lítið með heimamenn að gera að frelsa landið en viðhaldi ástandi spillingar, misnotkunar og í raun alls þess versta sem vesturlönd bjóði upp á.

Baráttan fyrir frelsinu er ekki svona svart hvít og þannig bendir Gunnar Hreiðarsson hvernig fjölmiðlar þegja er kemur að hugmyndum um vindmyllur og framleiðslu þeirra á orku í landinu. Meira segja Landvernd þagði lengi vel. Þetta er mjög athyglisvert blogg hjá honum.

Frelsið sem við leitumst eftir er því enginn algildur einn sannleikur. Hópar og einstaklingar sjá þetta á mismunandi hátt. Flestir tala samt í frösum þar sem hugtakið er óskilgreint en við eigum að ímynda okkur hvað sé rétta leiðin. Því miður er hún ekki til.

Frelsið verður til í samskiptum þar sem ákveðin sátt næst. Berjumst gegn þögninni.

Í nafni lýðheilsu vakna ráðherrar

Allt í nafni forvarna sem með réttu heitir valdstýring að þá vakna ráðherrar. Á sama tíma stimpla þeir lög (jaðrar sumt við ólög) vegna EES samningsins og þá fljóta þeir sofandi.

Alveg með ólíkindum hvað íslenskir ráðherrar og þingmenn halda að þeir viti betur en fólkið í landinu.

Willum blandar sér í áfengismálin

Vindmylluræflar sækja víða fram

Hélt reyndar að austfirðingum þætti vænna um land sitt en þetta. Sveitastjórnir sem eru kosnar af fólkinu en er þetta örugglega rödd fólksins. Þau reynda blanda inn í þetta tekjum af fiskeldi en hversu vænt þykir þessu fólki um land sitt.

Tekjur af vindmyllum er frekar skammtímalegur því endingatími er ekki nema 25 ár svo eftir hverju er eiginlega verið að sækja?

Þau tala um um rafvæða hafnir en á austurlandi er mest unnið með uppsjávarfisk sem Hafró finnur ekki og því lítið verið veitt síðustu ár.

Þessar sveitasjórnir ættu að snúa sér meira frá ríkinu og finna aðrar og betir lausnir fyrir svæðið. Þetta skilar sér í mesta lagi í skamman tíma líkt og með Kárahnjúkavirkjun. Þau áhrif fara dvínandi svo er svarið að sækja meira til ríkisins?

Held ekki.

Krefjast stefnu um uppbyggingu vindorku

Bruðl í samgöngumálum í stað skilvirkni

Hugmyndin af samgöngusáttmálanum var póltísk auglýsing því nánast ekkert af honum hefur skilað sér. Mikilvægustu gatnamótin eru látin óhreyfð (við Sprengisand) en í staðinn eytt ógrynni fjár í brú sem skilar takmörkuðum árangri.

Vandamálið í með borgarlínu og strætó er flestar ferðir eru fram og til baka. Til að ná almennilegri hagræðingu þarf að búa til hringferðir í báðar áttir. Þannig næst mun betri nýting en eftir því er ekki unnið því að á Íslandi þarf alltaf að finna upp hjólið með of háum kostnaði.

Fossvogsbrúin breytir alltof litlu og kemur í raun alltof seint þegar búið að tala um þessa framkvæmd í meira en áratug. Nær væri að gera göng frá Hafnarfirði. Til að ná hagræðingu og fækkun bíla þá reynirðu fyrst að minnka umferð frá jaðrinum. Borgarlína kemur ekki einu sinni nálægt því.

Borgarlína er misheppnuð aðgerð og miklu nær væri að hætta við samgöngusáttmálann. Vinna þetta upp á nýtt út frá hagræði þar sem unnið er út frá heildarmynd en ekki óskahugmyndum fárra.

Segja bruðlað með skattfé borgaranna

Eru nýir bílar betri? - framleiðendur svindla

Nýlega yngdi ég upp bílinn minn þar sem ég taldi mig fá betri bíl. Vissulega minna keyrður og get notað lengur en samt líður mér ekki eins og ég sé á betri bíl. Bíllinn eyðir svipað og það fylgja allskonar þægindi en skipta mig sem bílstjóra ekki öllu máli. Þannig eru allskonar skynjarar t.d. hreyfiskynjari þegar bakkað, regnskynjari o.fl. Bakkskynjarinn er flott viðbót en regnskynjarinn er þægilegur en varasamur í vetrarfærð.

Þrátt fyrir þægindin þá segir það lítið til um hvort bílinn sé betri vélarlega. Tæknin hefur hjálpað við að minnka eldsneytisnotkun en bili eitthvað þá getur verið meiriháttar mál að gera við. Er það endilega að skila betri bíl? Það sem menn gátu gert áður eða það tók ekki svo langan tíma að gera við hefur snúist alveg við. Nú er flókið að gera við og það tekur langan tíma. Svona svipað og hið óendanlega aukning skrifræðis.

Nú vill svo til að bílaframleiðendur í Japan voru gripnir við að svindla. Frægt er þegar evrópskir bílaframleiðendur gerðu lítið úr ESB og loftlagstrúðum er þeir svindluðu á díselprófum. Í þetta sinn eru það Japan sem svindla á öryggispróf. Framleiðendur Suzuki, Mazda og Toyota hafa verið gripnir. Allt gert til að líta vel út á markaðinum. Eigum við að treysta þeim? Eru aðrir framleiðendur eitthvað betri?

Freistni framleiðenda er mikil að stytta sér leið í skrifræðishvelvíti. Niðurstaðan er samt sú sama - við erum ekki að gera betri bíla.

Er ekki kominn tími á að ráðast á skrifræðið?